-

Het ontische (zijnde) en het ontologische (denken over het zijnde).
Er is veel traditionele westerse filosofie die het ontische, het zijnde, in de hoek drukt van het dualistische denken, het substantiedenken en het statische. Juist klimaatverandering, zowel de term als de feitelijke ontwikkeling, wijst ons op het belang van procesdenken, de procesontologie. Het primaat van het ontische ligt daarbij in de wording, de genese, het energetische, de verandering, de overgankelijkheid, de temporaliteit. We kunnen spreken van Werking, Wording.

Het lijkt me evident dat het ontologische zo goed mogelijk betrokken moet zijn op het ontische, het gaande. Als er ontisch gezien onheil in de lucht hangt zoals momenteel het geval, onheil die deels al niet meer te voorkomen is, dan is het niet wijs om daarbij passend gedachtengoed weg te zetten als doemdenken. Immers, dan wordt het ontologische verwart met het ontische.

Procesontologie.
De filosoof Whitehead volgend: altijd is er actuele schepping, de schepping is altijd actueel, er is alleen maar actuele schepping. De temporele wetmatigheden hiervan blootleggen, dat is wat W doet op meta-fysische wijze.

Dit denken in termen van proces kan zinvol betrokken worden op het actueel gaande. Zodat er op die manier iets (veel) te zeggen valt over antropocene ontwikkelingen en de betekenis, ofwel de zin ervan. Wanneer we het hebben over de zinvraag, waar het gedachtengoed van Dooyeweerd ook veel over te zeggen heeft, dan overstijgen we, de rationalistische benadering. Alle zijnsaspecten doen mee, ook de intuïtieve, ook de instinctmatige, ook de reactionaire respons inclusief polarisatie.