– het blijkt inmiddels dat niemand de sleutel heeft tot een afdoende oplossing.

- nog nooit eerder op deze schaal met deze geofysische kracht is dit in de mensengeschiedenis voorgekomen.

– nog nooit was de maatschappelijke complexiteit zo groot en verweven.

– nog nooit eerder is het huidige aantal van de diersoort mens zo groot geweest.

– onomkeerbaarheid zal niet betrekking hebben op een voor het menselijk corrigerend handelingsvermogen benodigde tijdschaal voor omkeerbaarheid, maar op daarbovenuit stekende tijdschalen.

– nog nooit eerder heeft de mens de unieke snelheid van de huidige unieke fundamentele verslechteringen op de huidige unieke schaalgrootte tijdens zijn gehele mensengeschiedenis meegemaakt.

– de oplossingen om uit de shit te komen staan op een unieke en grootschalige wijze haaks op elkaar: er zijn diverse voorbeelden van het trachten te verkleinen van de overshoot op het ene planetaire grensgebied door het vergroten van de overshoot op andere gebieden (neem alleen al de energietransitie ten koste van milieuproblemen en vernietiging van inheemse gebieden).

– het effect van alle pogingen bepalen precies wat er per saldo in hardnekkige richting gaande is.

– terwijl er geen enkel concreet praktisch idee en plan is voor afdoende oplossing.

– we zitten in de zesde massa-extinctie, eerdere massa-extincties van de huidige orde heeft de mens nog nooit meegemaakt.

– historische vergelijkingen van positieve ommekeer gaan niet meer op gezien deze unieke uitzonderlijke situatie in de mensengeschiedenis.

- de huidige neergang overstijgt de vergelijking met de opkomst en ondergang van rijken en beschavingen.

– het referentiekader waar we mee opgegroeid zijn (en wat in onze genen zit?) zullen we moeten loslaten..

– ons referentiekader zal op het nivo moeten liggen van wat ons bekend is over de vijf grote eerdere massa-uitstervingen. Dat het toevallig dan nu de mens zelf is die het veroorzaakt, in plaats van een oorzaak van buiten af, maakt voor de gevolgen niet uit, behalve dat het ons met de neus op onze ambivalentie drukt.

– het idee van “grotere veerkracht opbouwen in de cultuursferen staat haaks op de afnemende veerkracht in de natuursferen.

– de afnemende veerkracht in de natuursferen zullen hun negatieve gevolgen hebben voor het veerkrachtvermogen van de mens, vanwege de toenemende verstrengeling van de natuur- en cultuursferen.

– langetermijn optimisme ligt in het perspectief van de planeet zelf, niet in dat van de huidige soorten.

Kortom: de sleutel tot een afdoende oplossing raakt meer en meer verstopt in dit super wicked problem naarmate de tijd vordert en het tijdvenster zich sluit.