Er zijn meer dan 25 onderdelen van het klimaatsysteem van de aarde in beeld die waarschijnlijk ‘tipping points’ (omslag- of kantelpunten) zullen hebben: drempels waarbij een kleine extra verandering in de opwarming van de aarde ervoor zorgt dat ze onomkeerbaar in een nieuwe toestand terechtkomen. Het activeren van één kantelelement kan daaropvolgende veranderingen in andere kantelelementen veroorzaken, wat mogelijk kan leiden tot een ‘tipping cascade’. De meeste interacties tussen kantelende elementen zullen leiden tot verdere destabilisatie van het klimaatsysteem. 

Om hier modellering op toe te passen zijn naast scenarioparameters ook conceptuele parameters nodig. Een conceptueel model is niet gebaseerd is op fysische of chemische processen, zoals warmteoverdracht of circulatiepatronen. In plaats daarvan dienen een reeks metingen – zoals de wereldgemiddelde temperatuur, de kanteltemperatuur en het temperatuuroverschrijdingstraject als modelleringsparameters die kunnen worden gevarieerd om een ​​breed scala aan mogelijke scenario's te bestuderen. Wat hieruit volgt is een veelheid aan visuele weergaven van de verwachte oorzaak-gevolgrelaties tussen onafhankelijke en afhankelijke variabelen. Met behulp van zo’n model kunnen kantelrisico’s worden onderzocht onder verschillende opwarmingsscenario’s. 

Het zijn geen voorspellingen van het toekomstige klimaat vanwege de conceptuele dus speculatieve aannames. Het gaat om aanvullingen op de bevindingen van traditionele klimaatmodellen om juist ook de diepere onzekerheden in kaart te brengen van de dynamiek van kantelende elementen en hun interacties.

Wanneer er een cascade van kantelpunten optreedt, dan is het Antropoceen abrupt in een volgende fase terechtgekomen, die veel dramatischer zal zijn dan de huidige. De vraag is inmiddels gerechtvaardigd of dit nog te vermijden is.

Sommigen beschouwen een wereldwijde reorganisatie van het klimaatsysteem als gevolg van kantelende elementen en cascades als speculatief, aangezien recente waarnemingen niet beschikbaar zijn en proxy-gegevens uit de geschiedenis schaars zijn. Aan de andere kant weten we dat bij bepaalde temperatuurstijgingen deze gebeurtenissen gewoon onontkoombaar zijn.

Het is wellicht speculatief om op basis van de huidige trends te modelleren. Toch is er wel wat voor te zeggen om op basis daarvan toekomstbeelden te conceptualiseren en te visualiseren, omdat die trends al decennialang uiterst hardnekkig zijn en kennelijk niet te breken.